بازشناسی مفهوم «موقعیت» در رویکردهای تربیت ارزشی معاصر

موقعیت یک مفهوم حیاتی برای هر نظریه و مکتب تربیتی است و موفقیت تربیت ارزشی در گرو یک تلقی صحیح از موقعیت‌مندی است. در این پژوهش سه جریان مهم و اثرگذار معاصر که توجه خاصی به موقعیت در تربیت ارزشی نشان داده‌اند، انتخاب شده و انگاره‌ی موقعیت نزد آن‌ها مورد تحلیل قرار گرفته‌است. این کار بر اساس «روش تحلیل زبانی و مفهومی» در زبان فنی و رسمی صورت گرفته‌است. بر این اساس «موقعیت به مثابه کل» در رویکرد پراگمایستیم دیویی؛ «موقعیت به مثابه شرایط عمل»، در رویکرد نوارسطوگرایی، و «موقعیت به مثابه محرک‌های محیط» در رویکرد ضد ارسطوگرایی احصاء شده‌اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که توجه به موقعیت در تقابل با رویکردهای اقتدارگرا در طیف‌های مختلف تربیت ارزشی مشترک است. رویکردهای سه گانه علی رغم اشتراکاتی اشتراکاتشان، دامنه‌ی متفاوتی برای موقعیت در نظر می‌گیرند؛ به گونه‌‌ای که از سه لایه، غایات، تطبیق مصادیق، و رفتار، پراگماتیسیم دیویی هر سه را، نو ارسطویی تطبیق مصادیق و رفتار را، و ضد ارسطوگرایی صرفا رفتار را وابسته به موقعیت قلمداد می‌کند.